Prilikom sklapanja ugovora o radu definiše se i cena rada zaposlenog. Cena rada zavisi od samog posla, stručnosti zaposlenog i radnog vremena. Zakonom je propisana minimalna zarada, koju poslodavci mogu da ugovore sa zaposlenima.
Zarada koju poslodavac isplaćuje zaposlenom ne sme biti niža od minimalne zarade, ali minimalna cena rada može biti niža od one koju određuje Socijalno-ekonomski savet.
Iz obrazloženja:
„Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je od avgusta 2012. godine do jula 2015. godine (za koji period se odnosi njegovo novčano potraživanje) obavljao kod tuženog poslove izvršnog direktora za finansijsku kontrolu. Obračun njegove zarade za to radno mesto vršen je primenom koeficijenta 6,50. Cena rada bila je određena Posebnim kolektivnim ugovorom kod tuženog od 11.06.2012. godine (u iznosu od 11.500,00 dinara), odnosno Posebnim kolektivnim ugovorom od 15.01.2015. godine – u iznosu od 14.100,00 dinara. Obračun i isplata zarade tužiocu za ceo označeni vremenski period vršena je tako što je cena rada od 14.100,00 dinara množena sa koeficijentom 6,50. Tako obračunata i isplaćena zarada bila je veća od propisane minimalne zarade, ali postoji razlika između isplaćene zarade i zarade obračunate množenjem tužiočevog koeficijenta sa minimalnom cenom rada utvrđenom odlukom Socijalno-ekonomskog saveta. Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev. Po nalaženju tog suda, poslodavac je ovlašćen da utvrdi najmanju cenu rada koja služi kao osnovica za obračun zarada zaposlenima, ali tako utvrđena cena rada ne sme biti niža od cene rada koju utvrđuje Socijalno-ekonomski savet, jer bi u tom slučaju bila stvorena mogućnost da se zaposlenom sa koeficijentom 1 isplaćuje zarada manja od minimalne, odnosno da se drugim zaposlenima, kao u ovom slučaju tužiocu, zarada smanjuje. Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu u tom delu i odbio tužbeni zahtev. Po nalaženju tog suda, cena rada koju primenjuje poslodavac prilikom obračuna zarade može biti niža od one koju određuje Socijalno-ekonomski savet, ali iznos zarade koji se isplaćuje zaposlenom ne sme biti niži od minimalne zarade. S’ obzirom da je tužiocu u spornom periodu obračunavana i isplaćivana zarada u skladu sa opštim aktom tuženog i ugovorom o radu koja je bila veća od minimalne zarade, taj sud zaključuje da tužiočevo potraživanje nije osnovano. Pravno stanovište drugostepenog suda prihvata i revizijski sud, zbog čega navode revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava smatra neosnovanim. Tužiocu je u spornom periodu isplaćivana zarada u većem iznosu u odnosu na minimalnu zaradu, u skladu sa kolektivnim ugovorom tuženog. Prema članu 111. stav 2. Zakona o radu, minimalna zarada se određuje na osnovu minimalne cene rada utvrđene u skladu sa tim zakonom, vremena provedenog na radu i poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade. Odredbom člana 112. navedenog Zakona, pored ostalog propisano je: da se minimalna cena rada utvrđuje odlukom Socijalno-ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije (stav 1) i da se pri utvrđivanju minimalne cene rada polazi naročito od egzistencijalnih i socijalnih potreba zaposlenog i njegove porodice izraženih kroz vrednost minimalne potrošačke korpe, kretanja stope zaposlenosti na tržištu rada, stope rasta bruto domaćeg proizvoda, kretanja potrošačkih cena, produktivnosti i prosečne zarade u Republici (stav 3). Ovako utvrđena cena rada gde se primenjuju, odnosno uzimaju u obzir svi navedeni kriterijumi, ne može biti tretirana kao najniža cena rada za najjednostavniji posao jer se prilikom određivanja minimalne zarade relativizuje 2 činjenica o vrsti posla, tako da je minimalna zarada jednaka za sve zaposlene u Republici Srbiji, bez obzira na to koji posao obavljaju. Iz tog razloga, nije prihvatljiv način na koji je prvostepeni sud, množenjem minimalne cene rada koju je utvrdio Socijalno-ekonomski savet sa koeficijentom za obračun zarade tužioca utvrđivao postojanje razlike između zarade isplaćene tužiocu i minimalne zarade. Po shvatanju Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je tumačenje drugostepenog suda da iznos koji poslodavac isplati zaposlenom na ime zarade ne sme biti niži od minimalne zarade, ali da minimalna cena rada može biti niža od one koju određuje Socijalno-ekonomski savet.“
Izvor: Sentenca iz presude Vrhovnog kasacionog suda Rev2 719/2018 od 17.9.2019. godine, utvrđena na sednici Građanskog odeljenja od 7.12.2021. godine
