Prema Zakonu o zdravstvenoj zaštiti pod kvalitetom zdravstvene zaštite, u smislu ovog zakona, podrazumevaju se mere i aktivnosti kojima se, u skladu sa savremenim dostignućima medicinske, stomatološke i farmaceutske nauke i prakse i etičkim načelima, povećavaju mogućnosti povoljnog ishoda i smanjuje rizik nastanka neželjenih posledica po zdravlje i zdravstveno stanje pojedinca i zajednice u celini.
U skladu sa Zakonom o zaštiti pacijenata uređuju se prava pacijenata prilikom korišćenja zdravstvene zaštite, način ostvarivanja i način zaštite tih prava, kao i druga pitanja u vezi sa pravima i dužnostima pacijenata.
Shodno zakonima, lekari i druge medicinske službe su dužne da prilikom pružanja zdravstvenih usluga postupaju:
– u skladu sa pravilima struke,
– da primene potreban stepen pažnje.
Za lekare i druge medicinske radnike navedena postupanja podrazumevaju preduzimanje radnji u skladu sa aktuelno važećim i ustaljenim medicinskim standardima. Mera pažnje se ceni prema stanju medicinskih znanja i standarda u vreme preduzimanja medicinskog tretmana.
Pod proverom kvaliteta stručnog rada, u smislu ovog zakona, podrazumeva se postupak provere kvaliteta stručnog rada zdravstvenih ustanova, drugog pravnog lica, odnosno privatne prakse, zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika.
Provera kvaliteta stručnog rada vrši se kao:
1) unutrašnja provera kvaliteta stručnog rada;
2) spoljna provera kvaliteta stručnog rada.
Pacijent koji zbog stručne greške zdravstvenog radnika, odnosno zdravstvenog saradnika, u ostvarivanju zdravstvene zaštite pretrpi štetu na svom telu, ili se stručnom greškom prouzrokuje pogoršanje njegovog zdravstvenog stanja, ima pravo na naknadu štete prema opštim pravilima o odgovornosti za štetu.
Pod stručnom greškom podrazumeva se nesavesno obavljanje zdravstvene delatnosti u vidu zanemarivanja profesionalnih dužnosti u pružanju zdravstvene zaštite, nepažnje ili propuštanja, odnosno nepridržavanja utvrđenih pravila struke i profesionalnih veština u pružanju zdravstvene zaštite, koje dovodi do povrede, oštećenja, pogoršanja zdravlja ili gubitka delova tela pacijenta.
Odgovornost za stručnu grešku utvrđuje se u disciplinskom postupku pred nadležnim organom komore, u postupku redovne i vanredne provere kvaliteta stručnog rada.
Lekar može da odgovara na četiri načina:
1. prekršajno;
2. disciplinski;
3. krivično.
Pravo na naknadu štete pacijent može ostvarivati:
– prema zdravstvenoj ustanovi u kojoj se lečio, a pri kojem lečenju je nastala šteta usled lekarske greške, ili prema samom lekaru koji je preduzeo medicinski tretman
– zaposlenom (lekar) u radu ili u vezi sa radom prouzrokuje trećem licu,
– po posebnom osnovu odgovornosti sopstvenog propusta u organizaciji same ustanove, koji se ne tiče rada lekara.
Kako bi pacijent ostvario pravo na naknadu štete, neophodno je da se ispune:
– opšti uslovi Zakona o obligacionim odnosima,
– postojanje štete,
– postojanje krivice, koja se u slučaju lekarske greške ogleda u nepažljivom ili ređe namernom pogrešnom postupanju lekara,
– postojanje uzročno posledične veze između štetne radnje i štete.
Šteta može biti materijalna i nematerijalna šteta.
Materijalna šteta bi predstavljala onu vrstu štetu koja pogađa imovinu oštećenog pacijenta, kao što su troškovi lečenja i rehabilitacije pacijenta ili izgubljena zarada koju bi pacijent mogao ostvariti u slučaju privremene sprečenosti za rad ili usled nesposobnosti za rad.
Nematerijalna podrazumeva štetu na neimovinskim dobrima čoveka, u smislu pretrpljenih bolova ili straha koje pacijent trpi, i naknada ove vrste štete je specifična i sagledava se u odnosu na svaki pojedinačni slučaj. Nematerijalna šteta koju pacijent pretrpi može da se sastoji od fizičkog bola, duševnog bola zbog umanjenja opšte životne aktivnosti, pretrpljenog straha i duševnog bola zbog naruženosti.
Visina naknade materijalne štete se utvrđuje u skladu sa jačinom i trajanjem pretrpljenih bolova, budućih bolova, procenat umanjenja opšte životne aktivnosti, uzrasta oštećenog pacijenta, njegovog opšteg zdravstvenog stanja, vrste i karaktera nastalih povreda i mogućnosti njihovog lečenja. Visina štete se utvrđuje za svaki konkretan slučaj.
Novčani iznosi koje pacijent može ostvariti na ime naknade nematerijalne štete variraju zavisno od načinjene štete, te se iznosi koje pacijent zbog pretrpljene štete kreću od nekoliko desetina hiljada dinara, do nekoliko stotina hiljada dinara pa i preko milion dinara.
