Privredno pravo, posmatrano sa stanovišta normativnog pravnog poretka odnosno zakona i podzakonskih akata, je sistematizovani skup pravnih normi o pravnom položaju privrednih subjekata i njihovom pravnom poslovanju na tržištu. Privredno pravo (korporativno i trgovinsko), kao naučna disciplina, izučava pravni položaj privrednih subjekata i njihove međusobne odnose u pravnom poslovanju na tržištu. Privredno pravo se može izučavati i sa aspekta unutrašnjeg domaćeg prava (domaće privredno pravo) i sa stanovišta međunarodnog prava (međunarodno privredno pravo).
Privredno pravo sadrži sve one pravne norme kojima se uređuje:
• pravni položaj privrednih subjekata,
• odnos privrednih subjekata prema državi,
• uzajamni pravni poslovi privrednih subjekata u vezi sa prometom robe i novca.
Predmet privrednog prava su pravni odnosi u privrednom poslovanju ili pravni odnosi u pojedinim oblastima privrednog poslovanja. Zbog predmeta privrednog prava, ono se još naziva i trgovinsko pravo, poslovno pravo, korporativno pravo ili pravo privrednih društava.
Privredno pravo, kao elemente od posebnog značaja, uređuje imovinsko pravne institute: pravni subjekt, imovina, ugovor i obligacija. U privrednom pravu odnosno poslovanju privrednih subjekata se uvek radi o poslovima koji imaju svoju imovinsku vrednost (izraženi su u novcu), te na taj način predstavljaju imovinsko pravne institute (skup pravnih normi).
Oblasti privrednog prava su:
1. statusno privredno pravo (bavi se pitanjem pravnog položaja privrednih društava i drugih subjekata koji su učesnici u privrednom poslovanju),
2. ugovori iz oblasti privrednog prava (ugovori o promet robe i usluga, ugovori u bankarskom poslovanju i poslovanju u oblasti osiguranja),
3. bankarski poslovi i hartije od vrednosti (menica, ček, akcija i druge hartije od vrednosti),
4. međunarodno privredno pravo (spoljnotrgovinsko poslovanje privrednih subjekata i drugi oblici privrednog poslovanja sa inostranim elementima).
Privredno pravo, kao svoj najvažniji izvor prava, ima zakon, zatim slede akti „niži“ od zakona, potom akti koje ne donosi država, sudske odluke i običaji, a u određenim slučajevima izvor može biti i ugovor.
Zakon kojim se u najvećoj meri reguliše pitanje pravnog položaja privrednih subjekata, a time i privredno pravo u Srbiji, je Zakon o privrednim društvima. Zakonom o privrednim društvima se uređuje pravni položaj privrednih društava i drugih oblika organizovanja u skladu sa zakonom, a naročito njihovo osnivanje, upravljanje, statusne promene, promene pravne forme, prestanak i druga pitanja od značaja za njihov položaj, kao i pravni položaj preduzetnika.
Poresko pravo je deo objektivnog prava koji uređuje fiskalne javne prihode odnosno poreze. Poresko pravo je nastalo iz finansijskog prava, kao grane javnog prava. U tom smislu, poresko pravo reguliše:
– pravne odnose između države i javnih tela,
– pravne odnose između privrednih i finansijskih subjekata međusobno,
– pravne odnose između privrednih i finansijskih subjekata i države (i njenih institucija).
Poresko pravo obuhvata opšte i posebno poresko pravo u vezi poreskih obaveza.
Opšte poresko pravo se odnosi na norme kojima se uređuju poreska činjenična stanja vezana za sve vrste poreza (definicija poreskog obveznika, poreske stope ili poreske osnovice). Posebno poresko pravo se odnosi na one zakonske norme koje uređuju pojedine vrste poreza (PDV, porez na kapitalnu dobit, porez na imovinu itd.).
Za poresko pravo je karakteristično da sadrži i određenje procesne norme. Procesne norme poreskog prava su one norme koje uređuju postupak utvrđivanja, naplate i kontrole poreza. Kršenje poreskih normi i krivična dela u vezi sa poreskim pravom su regulisana krivičnim i prekršajnim pravom.
Porez je fiskalni javni prihod koji nastaje kao nedobrovoljno plaćanje državi. Poreski sistem je sistem skup poreskih propisa, instituta i normi, vezanih u jedinstven mehanizam koji ima svrhu ostvarenja određene poreske politike.
Privredno i poresko pravo su usko vezani.
Dok privredno pravo, između ostalog, uređuje odnos države i privrednih subjekata,
poresko pravo uređuje poreske norme, a time i poreski sistem u kom posluju privredni subjekti.
Prilikom obavljanja registrovane delatnosti ono posluje u skladu sa zakonima koji određuju način poslovanja privrednih subjekata, a koji se odnose i na poreze i poreski sistem. Privredni subjekti, su prema zakonu, poreski obveznici – pravna lica koja su u obavezi da plate porez. U privrednom sistemu se u korporativne poreze ubrajaju: porez na dobit pravnih lica, porez po odbitku, porez na dodatu vrednost (PDV) i akciza.
Poreski sistem, koji je uređen Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji (ranije Zakon o osnovama poreskog sistema), obuhvata: vrste poreza, predmet oporezivanja, određivanje poreskog obveznika, poresku osnovicu, vrstu i visinu poreskih stopa, poreska oslobođenja i olakšice.
Advokat za privredno pravo odnosno advokat za poresko pravo (advokat za ugovore) pruža sve pravne usluge iz domena privrednog i poreskog prava (poslovnog prava, poreskog prava, ugovornog prava) koja su od značaja za osnivanje, registraciju, obavljanje delatnosti, gašenje (prestanak) subjekata privrednog prava ili njihovo zastupanje pred nadležnim organima i institucijama. Advokat za poreze pruža sve pravne usluge vezane za konsultacije u pogledu zakonskih propisa koji se odnose na poreski sistem, kao i podnošenje svih poreskih prijava za fizička odnosno pravna lica.
