U privrednim odnosima, po osnovu prodaje robe ili pruženih usluga, nastaje novčana obaveza plaćanja odnosno nastaje novčano potraživanje. Novčano potraživanje je najčešće izraženo u novcu i pravni osnov mu je ugovor između pravnih lica.
Novčano potraživanje u privredi predstavlja pravo jednog privrednog subjekta (poverioca) da od drugog subjekta (dužnika) zahteva isplatu određene svote novca na osnovu prethodno ostvarenog pravnog odnosa, najčešće kupoprodaje, isporuke robe, izvršene usluge, zajma, ugovora. U situaciji kada dužnik ne izvrši svoju obavezu plaćanja dobrovoljno, pokreće se sudski postupak za prinudno izvršenje naplate novčanog potraživanja. Zakon koji reguliše ovaj deo pravne materije je Zakon o izvršenju i obezbeđenju.
Izvršni postupak i postupak obezbeđenja može se pokrenuti ukoliko izvršni poverilac podnose predlog za izvršenje na osnovu izvršne ili verodostojne isprave ili predlog za obezbeđenje, a po službenoj dužnosti pokreću se samo ako je zakonom određeno.
Zakonom i izvršenju i obezbeđenju je jasno definisana forma i način podnošenja predloga za izvršenje. Prema članu 59. stav 1. Zakona o izvršenju i obezbeđenju, u predlogu za izvršenje naznačavaju se identifikacioni podaci o izvršnom poveriocu i izvršnom dužniku, izvršna isprava, potraživanje izvršnog poverioca, jedno sredstvo ili jedan predmet ili više sredstava i predmeta izvršenja ili zahtev da se izvršenje odredi na celokupnoj imovini izvršnog dužnika, i drugi podaci koji su potrebni za sprovođenje izvršenja. Propisano je da se uz predlog za izvršenje prilaže i izvršna isprava u originalu, overenoj kopiji ili prepisu, s tim što izvršna isprava mora da sadrži potvrdu o izvršnosti. Kako bi rešenje o izvršenju moglo konačno i da se realizuje i novčano potraživanje naplati, obavezan element predloga je broj računa izvršnog poverioca.
Na doneto rešenje o izvršenju stranka može da podnese žalbu. Rešenjem o usvajanju žalbe obustavlja se izvršni postupak, preinačava prvostepeno rešenje o izvršenju i odbija predlog za izvršenje, ili se ukida prvostepeno rešenje o izvršenju i odbacuje predlog za izvršenje.
U postupcima prinudnog izvršenja novčanog potraživanja ključna je uloga lica specijalizovanog za privredno pravo – advokat za privredno pravo. Advokat za privredno pravo, u postupku prinudnog izvršenja potraživanja zastupa poverioca/dužnika kako bi se ostvarilo pravo na naplatu duga ili dokazala neosnovanost potraživanja. Advokat za privredno pravo prikuplja i analizira svu pravnu dokumentaciji, a posebno izvršna ili verodostojna isprava, kao ključni elementi potrebni za pokretanje sudskog procesa. Advokat za privredno pravo sastavlja predlog za izvršenje novčanog potraživanja i podnosi ga nadležnom sudu ili javnom izvršitelju. Advokat za privredno pravo zastupa stranke u sudskom (izvršnom) postupku, prati tok postupka i preduzima sve neophodne pravne radnje u interesu klijenta. U slučaju da advokat za privredno pravo zastupa dužnika, proverava da li je osnov za izvršenje u skladu sa zakonom, tokom postupka ulaže pravna sredstva, kao što su prigovori i žalbe. Advokat za privredno pravo može da pokuša da odloži ili obustavi izvršenje (predlog za reprogram duga), sve vreme štiteći imovinu dužnika.
Privredni apelacioni sud u Beogradu u pravnoj stvari tužioca COMPANY “C-AIR CARGO“ Ltd. SUITE E, REGEL HOUSE, QUEENSWAZ, P.O. BOX 872, GIBRALTAR….. protiv izvršnog dužnika “C-CARGO LINK“ d.o.o., Aranđelovac, radi prinudnog izvršenja novčanog potraživanja u iznosu od 5.610.010,04 dinara, u postupku po žalbi izvršnog dužnika koja je izjavljena protiv rešenja o izvršenju na osnovu izvršne isprave Privrednog suda u Kragujevcu Ii 253/2018 od 19.06.2018. godine, na sednici veća održanoj dana 07.11.2018. godine, doneo je rešenje kojim se ukida rešenje o izvršenju na osnovu izvršne isprave Privrednog suda u Kragujevcu Ii 253/2018 od 19.06.2018. godine, obustavlja se izvršni postupak i ukidaju se sve sprovedene izvršne radnje i odbacuje se predlog izvršnog poverioca od 18.06.2018. godine.
Obrazloženje:
„Rešenjem o izvršenju na osnovu izvršne isprave od 19.06.2018. godine određeno izvršenje radi naplate novčanog potraživanja u iznosu od 5.610.010,04 dinara sa zakonskom zateznom kamatom, od 06.12.2012. godine do isplate, kao i za troškove sprovođenja izvršenja koliko budu iznosili, na celokupnoj imovini izvršnog dužnika, onim sredstvima i na onim predmetima na kojima se najpovoljnije ostvaruje namirenje izvršnog poverioca. Blagovremenom žalbom izvršni dužnik osporio je doneto rešenje o izvršenju, pa je u smislu žalbenih navoda predložio da se prvostepeno rešenje preinači i odbije predlog za izvršenje ili da se isto ukine i odbaci predlog za izvršenje. Ispitujući pravilnost i zakonitost podnetog rešenja na osnovu čl. 78. Zakona o izvršenju i obezbeđenju, ovaj sud kao drugostepeni sud nalazi da je žalba osnovana. Prema stanju u spisima, označeni izvršni poverilac podneo je dana 18.06.2018. godine, predlog za izvršenje na osnovu izvršne isprave, protiv označenog izvršnog dužnika, radi prinudne naplate novčanog potraživanja u iznosu od 5.610.010,04 dinara, te je predložio da se odredi izvršenje na celokupnoj imovini izvršnog dužnika onim sredstvima i na onim predmetima na kojima se najpovoljnije ostvaruje namirenje izvršnog poverioca. 2 4 Iž 1371/18 U predlogu za izvršenje označeni su izvršni poverilac i izvršni dužnik, u skladu sa priloženom izvršnom ispravom, presudom Privrednog suda u Kragujevcu P1188/15 od 24.05.2016. godine, sredstvo izvršenja, broj računa izvršnog dužnika ali je izostavljen broj računa izvršnog poverioca. Prema članu 59. stav 1. Zakona o izvršenju i obezbeđenju, u predlogu za izvršenje naznačavaju se identifikacioni podaci o izvršnom poveriocu i izvršnom dužniku, izvršna isprava, potraživanje izvršnog poverioca, jedno sredstvo ili jedan predmet ili više sredstava i predmeta izvršenja i drugi podaci koji su potrebni za sprovođenje izvršenja. Broj računa izvršnog poverioca predstavlja obavezni element predloga za izvršenje na osnovu izvršne isprave, koji je potreban za sprovođenje izvršenja. Kako je izvršni poverilac strano pravno lice, u obavezi je da označi broj otvorenog bankovnog računa za nerezidente. U konkretnom slučaju, zakonom predviđeni obavezni podatak, broj računa izvršnog poverioca na koji treba uplatiti novčani iznos nakon sprovođenja prinudnog izvršenja nije unet u podneti predlog za izvršenje. Kako podneti predlog za izvršenje ne sadrži bitni element, broj računa izvršnog poverioca, shodno članu 59. Zakona o izvršenju i obezbeđenju, stekli su se uslovi za odbacivanje podnetog predloga za izvršenje, obzirom da je isti nepotpun. Sa iznetih razloga, odlučeno je kao u izreci, shodno čl. 80. Zakona o izvršenju i obezbeđenju.“
Izvor: Privredni apelacioni sud u Beogradu, presuda 4 Iž 1371/18 od 07.11.2018. godine.
