Porodično pravo ima za predmet pitanja vezana za porodičnopravne odnose u kojima se obezbeđuju životne potrebe članova jedne porodice.
Porodično pravo je sveobuhvatno i kompleksno. Pored pravnih aspekata, od značaja za porodično pravo kao što su obligaciono, krivično ili medicinsko pravo, aspekti koje je neophodno obuhvatiti kod razmatranja pitanja koji su od značaja za porodično pravo su i biološki, psihološki, ekonomski i sociološki.
Porodično pravo se može posmatrati kao grana:
– pozitivnog prava, gde se razmatraju norme koje su društveno i pravno obavezujuće,
– uporednog prava, gde se analiziraju pravne regulative koje su primenljive u zakonskim sistemima više država,
– građanskog prava, gde je akcenat na ličnim odnosima i zakonskim normama koje ih regulišu, uz uvažavanje svih specifičnosti imovinskih pitanja iz oblasti porodičnog prava.
Porodično pravo ima sledeće pravne karakteristike:
– primenu imperativnih pravnih normi,
– ravnopravnost subjekata porodičnog prava nije u celosti prisutna (relacija dete roditelj),
– sankcije za kršenje zakonskih normi porodičnog prava su usmerene za ličnost učesnika porodičnopravnog odnosa,
– sudska zaštita prava, koja uživaju subjekti iz porodičnih odnosa, može biti u vidu intervencije po službenoj dužnosti.
U domaćem zakonodavstvu porodično pravo
je uređeno i regulisano Porodičnim zakonom.
Porodični zakon uređuju pitanja ko što su:
– brak i odnosi u braku,
– odnosi u vanbračnoj zajednici,
– odnosi deteta i roditelja,
– usvojenje, hraniteljstvo, starateljstvo, izdržavanje,
– imovinski odnosi u porodici,
– zaštita od nasilja u porodici,
– postupci u vezi sa porodičnim odnosima,
– lično ime.
Porodično pravo, regulisano Porodičnim zakonom, naglašava da porodica uživa posebnu zaštitu države, te da svako ima pravo na poštovanje svog porodičnog života.
Brak, kao važan deo porodičnog prava, se određuje kao zakonom uređena zajednica života žene i muškarca. Brak se može sklopiti samo na osnovu slobodnog pristanka budućih supružnika. Supružnici su, pred zakonom, ravnopravni. Vanbračna zajednica je trajnija zajednica života žene i muškarca, između kojih nema bračnih smetnji (vanbračni partneri). Vanbračni partneri imaju prava i dužnosti supružnika pod uslovima određenim zakonom.
Porodičnim zakonom je predviđeno da majka i dete uživaju posebnu zaštitu države. Zabranjeno je nasilje u porodici, te svako ima, u skladu sa zakonom, pravo na zaštitu od nasilja u porodici.
Porodično pravo posebno mesto posvećuje pravnim normama koje se odnose na prava deteta. Porodični zakon ističe da je svako dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta. Država ima obavezu da preduzima sve potrebne mere za zaštitu deteta od zanemarivanja, fizičkog, seksualnog i emocionalnog zlostavljanja, kao i od svake vrste eksploatacije. Takođe, država ima zakonsku obavezu da poštuje, štiti i unapređuje prava deteta. Prava deteta su jednaka bilo da je ono rođeno u bračnoj, vanbračnoj zajednici ili je usvojeno. Ukoliko je dete bez roditeljskog staranja, država je dužna da detetu bez roditeljskog staranja obezbedi zaštitu u porodičnoj sredini uvek kada je to moguće. Poslove zaštite porodice, pomoći porodici i starateljstva, vrši centar za socijalni rad odnosno organ starateljstva.
Porodično pravo uređuje i roditeljsko pravo, koje pripada majci i ocu zajedno. Roditelji su ravnopravni u vršenju roditeljskog prava i zabranjena je njegova zloupotreba. Usvojitelji deteta imaju pravni položaj roditelja.
Za porodično pravo su vezani i imovinski odnosi. Imovinski odnosi, u porodičnom pravu, obuhvataju: imovinske odnose supružnika, imovinske odnose vanbračnih partnera, imovinske odnose članova porodične zajednice i imovinsko pravo deteta (pravo deteta na izdržavanje). Imovinski odnosi, koji su prisutni u porodičnom pravu, su takođe regulisani Porodičnim zakonom. Imovinski odnosi se mogu uređivati sudski i sporazumno, odnose se na deobu zajedničke bračne imovine i sticanje posebne imovine supružnika.
Advokat za razvod braka odnosno advokat za porodično pravo pruža sledeće pravne usluge: sastavljanje sporazuma za razvod braka kod sporazumnog razvoda braka, pokreće brakorazvodnu parnicu odnosno podnosi tužbu za razvod braka, zastupa stranke, vodi postupak razvoda braka po tužbi pred sudom. Advokat za razvod braka odnosno advokat za porodično pravo takođe rešava pitanja vezana za vršenja roditeljskog prava, pravnog pitanja dečijeg izdržavanja kod razvoda braka po tužbi, kao i pravo regulisanje načina viđanja maloletnog deteta sa roditeljom koji ne vrši roditeljsko pravo. Kod razvoda braka, advokat za porodično pravo odnosno advokat za razvod braka pruža sledeće pravne usluge u vezi deobe imovine supružnika: pravne radnje oko deobe bračne imovine u posebnom parničnom postupku po zvaničnom okončanju bračne zajednice, pravne radnje oko deobe bračne imovine u sudskom postupku, pokretanje vanparničnog postupka deobe imovine supružnika.