Zakonom o privrednim prestupima je propisano da se radi zaštite zakonitosti u oblasti privrednog i finansijskog poslovanja, ovim zakonom uređuju opšti uslovi i načela za izricanje sankcija za privredne prestupe, sistem sankcija, kao i postupak u kome se utvrđuje odgovornost i izriču sankcije učiniocima privrednih prestupa.
Zakon propisuje da je privredni prestup društveno štetna povreda propisa o privrednom ili finansijskom poslovanju koja je prouzrokovala ili je mogla prouzrokovati teže posledice i koja je propisom nadležnog organa određena kao privredni prestup.
Za privredni prestup može biti odgovorno
pravno lice i odgovorno lice u pravnom licu.
Osnivanjem privrednog društva, prema Zakonu o privrednim društvima, imenuju se i lica koja su odgovorna za poslovanje društva. Odgovorna lica u privrednom subjektu mogu biti osnivači, članovi društva, akcionari i ortaci, pri čemu se razlikuje ograničena i puna odgovornost lica (lice koje samostalno odgovara). Zakon o privrednim društvima takođe nalaže poslovanje u skladu sa zakonima koji određuju način rada i obaveze privrednog društva, te se u slučaju nepoštovanja zakonskih normi propisuju kazne za privredni prestup.
Odgovorno lice u privrednom društvu odgovorno je za privredni prestup ne samo ako je privredni prestup izvršen njegovom radnjom, već i ako je izvršen propuštanjem dužnog nadzora, kao i okolnosti od značaja za primenu čl. 61. i 63. Zakona o privrednim društvima, kojima je propisan krug lica koja imaju posebne dužnosti prema društvu, kao i dužnost pažnje dobrog privrednika.
Privredni prestupi su često predmet sporova, te se u nastavku navodi Rešenje Privrednog suda, vezano za pitanja odgovornog lica i kažnjavanja.
„Imajući u vidu hronologiju odluka registratora APR počev od osnivanja okrivljenog pravnog lica dana 8. 1. 2009. godine, to znači da je od osnivanja okrivljenog pravnog lica pa do 14. 11. 2017. godine, kao zakonski zastupnik okrivljenog pravnog lica bio upisan AA kao direktor okrivljenog pravnog lica. To dalje znači da je u periodu od 1. 1. 2015. do 31. 12. 2015. godine, u vreme izvršenja radnji privrednog prestupa iz člana iz člana 215. stav 1. tačka 7. i stav 2. Zakona o autorskom i srodnim pravima iz izreke pobijane presude, u Registru APR kao direktor i zakonski zastupnik okrivljenog pravnog lica bio upisan okrivljeno odgovorno lice, AA. Osnovano se žalbom javnog tužioca navodi da je prvostepeni sud bio dužan da prilikom utvrđivanja činjenica koje su predmet dokazivanja, pribavi odluku ovlašćenog organa okrivljenog pravnog lica iz koje bi se mogao utvrditi preciziran opis poslova glavnog i odgovornog urednika, odnosno da li u periodu 1. 1. 2015.- 31. 12. 2015. godine, obaveza da vrši dostavu tzv. „košuljica“ SOKOJ-u stoji na strani zakonskog zastupnika okrivljenog pravnog lica ili glavnog i odgovornog urednika koji je i direktor ogranka br. 2 okrivljenog pravnog lica pod imenom … d.o.o. … ogranak …
Ocenu o postojanju odgovornosti okrivljenog odgovornog lica, prvostepeni sud će doneti pravilnom ocenom svih okolnosti od značaja za primenu člana 11. Zakona o privrednim prestupima, kojim je propisano da je odgovorno lice odgovorno za privredni prestup ne samo ako je privredni prestup izvršen njegovom radnjom, već i ako je izvršen propuštanjem dužnog nadzora, kao i okolnosti od značaja za primenu članova 61. i 63. Zakona o privrednim društvima, kojima je propisan krug lica koja imaju posebne dužnosti prema društvu, kao i dužnost pažnje dobrog privrednika. Pri tom, drugostepeni sud ukazuje da iako se ogranak privrednog društva registruje na osnovu člana 569. Zakona o privrednim društvima, isti nema svojstvo pravnog lica, a u pravnom prometu istupa u ime i za račun privrednog društva, što je i propisano članom 567. stav 2. Zakona o privrednim društvima. Na osnovu člana 3. Zakona o privrednim društvima, samo društvo može steći status pravnog lica, registracijom u Registru privrednih subjekata u skladu sa Zakonom o postupku registracije u APR. Stoga, samo privredno društvo koje je registrovano u skladu sa članom 3. navedenog zakona može imati status pravnog lica u pravnom prometu, a time i okrivljenog pravnog lica u privredno-kaznenom postupku. Ogranak nema svojstvo pravnog lica i ne može imati status okrivljenog pravnog lica u privredno-kaznenom postupku, a podaci o ogranku mogu biti od značaja u pogledu konkretizacije mesta izvršenja, vremena izvršenja i ostalih elemenata činjeničnog opisa radnje izvršenja, kao i eventualno određivanja lica koje je odgovorno za izvršenje privrednog prestupa u skladu sa članom 8. i 11. Zakona o privrednim prestupima. Zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i povrede zakona, na koje se osnovano ukazuje žalbom javnog tužioca, prvostepena presuda je ukinuta i predmet vraćen na ponovno suđenje.“
Izvor: Rešenje Privrednog apelacionog suda, Pkž. 286/16 od 6. 8. 2020.
Advokat za privredno pravo odnosno advokat za krivično pravo pruža prave usluge konsaltinga u vezi obima odgovornosti pravnog lica tj. odgovornog lica u privrednim društvima, poslovnim aktivnostima, koje je zakon definisao kao aktivnosti privrednog prestupa, te s tim u vezi angažovani advokat za privredno pravo odnosno advokat za krivično pravo može pomoći da se takve radne izbegnu. Advokat za privredno pravo odnosno advokat za krivično pravo takođe i zastupa privredne subjekte i odgovorna lica u privrednim subjektima u situacijama pravnih radnji pred nadležnim institucijama kod počinjenog privrednog prestupa.
